Word lid
Naar de inhoud
Word lid
Tekst grootte

Verkiezingen Tweede Kamer 22 november 2023

Op 22 november zijn er in Nederland weer verkiezingen voor de Tweede Kamer. Belangrijk is dat alle mensen die dat willen zelfstandig kunnen stemmen met behoud van het stemgeheim. Dat betekent dat het gehele proces toegankelijk moet zijn: vanaf het voorbereiden op wie je wilt stemmen tot aan het rood maken van het rondje op het stembiljet.

persoon stemt met een stemmal

Voorbereiden van je keuze

Om je goed voor te kunnen bereiden wil je thuis de kieslijst al kunnen inzien. Daarvoor kun je op een toegankelijke website de kieslijst in tekst opzoeken. Maar het zou ook al heel goed zijn als de gemeente de kieslijst in gesproken vorm beschikbaar stelt op de site. Uiteraard op een toegankelijke site. Daarnaast hebben gemeentes de verplichting om de kieslijst in aangepaste leesvorm beschikbaar te stellen. Dat kan dus in braille, groot letter of in audio (CD) zijn. Veel gemeentes hebben maar enkele braille exemplaren die je kunt aanvragen en soms moet je ook naar het gemeentehuis om hem daar ter plaatse te bekijken.

De weg naar het stembureau

Veel stembureaus liggen op loopafstand van een huisadres. Deze stembureaus zijn echter lang niet allemaal toegankelijk en zeker niet voorzien van alle hulpmiddelen zoals stemmal en stembox (voorheen soundbox). De stembureaus om de hoek zijn vaak zelfstandig te bereiken voor mensen met een visuele beperking. Maar als ze geen eigen begeleider bij zich hebben om het rondje rood te maken, moeten ze hulp vragen bij het stembureau. Maar je geeft dan dus wel weer het stemgeheim volledig op.

Als een gemeente een speciaal toegankelijk gemaakt stembureau heeft moet je daar vaak verder voor reizen. Met het OV zou dat eventueel kunnen als de halte dicht bij het stembureau ligt, maar vaak is het wel erg prettig als je er met de regiotaxi of iets dergelijks kunt komen. Er zijn meerdere gemeentes die speciaal op deze dag vervoer regelen van het huisadres naar het stembureau en weer terug. Je hoeft dan geen eigen begeleider mee te nemen voor de reis naar het stembureau en het stembureau is zelf toegankelijk inclusief stemmal en stembox.

Het uitbrengen van je stem

Er zijn verschillende opties om je stem uit te brengen:

  • Machtig een ander persoon om voor jou een stem uit te brengen.
  • Krijg ondersteuning bij het uitbrengen van je stem. Iemand anders kleurt dan het rondje rood. Mensen met een visuele beperking mogen geholpen worden in het stemhokje (artikel J28 van de kieswet).
  • Maak gebruik van hulpmiddelen zoals loep, extra lampje, telefoon voor vergroting en verlichting etc. Hulpmiddelen mogen worden meegenomen in het stemhokje.
  • Maak gebruik van de stemmal en stembox. Met deze hulpmiddelen kun je zelfstandig en met behoud van het stemgeheim je stem uitbrengen. Het stembiljet is ook dit jaar weer heel groot (mogelijk 100 x 70 cm) en daardoor is de mal dus ook heel groot. De mal past niet in het normale stemhokje en ook het brede hokje is waarschijnlijk niet breed genoeg. Een aparte ruimte voor de stemmal en stembox is dan nodig of een aparte tafel met kamerschermen eromheen.

Uiteraard is het ook van belang dat het stembureau voldoende licht heeft, contrasten tussen deuren en wanden en/of vloeren, goed te vinden is, etc. Voor een toegankelijk stembureau kun je hier terecht. De Oogvereniging publiceerde eerder ook al een lijst met gemeenten waar ten minste één toegankelijk stemlokaal te vinden is. Verder staat op de website van Kennis Over Zien een toolbox met veel informatie. Ook kun je voor extra informatie terecht op de website van het ministerie van Binnenlandse zaken en koninkrijksrelaties (BZK).

Stembox

Via de stembox is de kieslijst in audio beschikbaar. Deze gesproken kieslijst wordt door de gemeente zelf gemaakt met behulp van een website waar ze de kieslijst in tekst kunnen uploaden en waar dan een audio versie voor teruggegeven wordt. Deze audio versie kan op de website geplaatst worden ter voorbereiding en op de stembox tijdens de verkiezingen.

De gebruiksaanwijzing van de stembox staat op de stembox, maar kun je ook hier op onze website vinden.

Stemmen met een stemmal

De stemmal wordt weer groot en het is belangrijk dat er een goede plek wordt gevonden voor deze mal. Een aparte ruimte of een tafel met kamerschermen of gordijnen is een optie. Dit moet echter wel vooraf gerealiseerd worden en niet als er al kiezers zijn die het willen gebruiken.
De stemmal is niet moeilijk te bedienen, maar het is vooral van belang dat vooraf de stembiljetten goed in de mal worden gelegd. De gemeente kan hiervoor ongevouwen stembiljetten bestellen, omdat die veel beter passen in de mal. Het is voor een gemeente belangrijk om een persoon aan te wijzen binnen de stembureau bezetting die verantwoordelijk is voor de mal. Dit bevorderd het gebruik van de mal.

Lees hier hoe de stemmal werkt.

Lees hier hoe je het stemformulier in de stemmal legt.

Oefenen

Tijdens de verkiezing is het altijd stressvol als je voor het eerst de mal gaat gebruiken. Het is daarom goed als gemeenten oefensessies organiseren voor aspirant kiezers, bijvoorbeeld met de stemmal van de voorgaande verkiezingen. Oefensessies zijn te organiseren bij de Oogcafés, Visio, Bartiméus, Robert Coppes Stichting vestigingen, of bij de gemeente zelf. De gemeente kan ook de mal in het gemeente huis neerleggen, zodat iedereen die daar binnenkomt kan oefenen. Woon jij in een gemeente waar nog niet eerder gebruik is gemaakt van de stemmal, laat de gemeente dan contact leggen met een buurgemeente die nog een mal heeft van de voorgaande verkiezingen. Lukt dat niet, neem dan contact op met de Oogvereniging.

In de media

Verschillende media geven aandacht aan de toegankelijke verkiezingen, zelfs op internationaal niveau. Zo bracht het Duitse ZDF een video uit (vanaf 12:49) waarin Peter Waalboer – vrijwilliger bij de Oogvereniging – samen met zijn geleidehond zijn stem uitbracht.

Hieronder een verdere greep uit het nieuws:

Meer informatie