Naar de inhoud
Tekst grootte

Hulpmiddelen

Er bestaan verschillende hulpmiddelen voor mensen met een oogaandoening. Op deze pagina vind je meer informatie over hoe hulpmiddelen je kunnen helpen en hoe je deze kunt aanvragen.

een vrouw luistert aandachtig naar uitleg over hulpmiddelen op een informatiemarkt

Aanvragen van een hulpmiddel

Bij het opstellen van je aanvraag van een hulpmiddel is een goede motivatie altijd belangrijk. Verwoord hierin helder waarom je het hulpmiddel nodig hebt en welke nieuwe mogelijkheden het je biedt. Ook is een verklaring van uw behandelend (oog)arts belangrijk. Dit vergroot de kans op een vergoeding.

Hulp bij de aanvraag

Vind je het lastig om zelf een hulpmiddel aan te vragen? Je kunt hulp krijgen van een medewerker van Bartiméus of Koninklijke Visio. Ook de leverancier bij wie je het hulpmiddel wilt bestellen kan je hierbij helpen.

Beeldschermloep

Een beeldschermloep is een elektronisch apparaat waarmee je teksten of afbeeldingen kunt vergroten. Dit hulpmiddel bestaat uit een beeldscherm ter grootte van een computerscherm, een camera met daaronder een leesplateau waarop de camera is gericht. Op dit plateau leg je datgene wat je wilt zien of lezen. Sinds een aantal jaar kunnen beeldschermloepen niet alleen teksten uitvergroten, maar ook voorlezen.

jongen met bril

Bril en contactlenzen

Als je sterk bijziend bent zie je zonder bril of contactlenzen een wazige wereld. Welke brillen en contactlenzen zijn er en hoe kunnen die je helpen?

Lees het artikel

Brailleleesregels

Op de computer kun je gebruik maken van spraak en vergroting, maar ook van braille. Daarvoor heb je een brailleleesregel nodig. Brailleleesregels zijn te gebruiken met een computer of laptop, maar veel nieuwe brailleregels werken ook met een tablet of smartphone. Ook kunnen sommige brailleleesregels los gebruikt worden. Op de brailleregel kunt je teksten invoeren en lezen.

Daisyspelers en -apps

Heb je moeite met het lezen van gedrukte boeken, kranten en tijdschriften? Dan kun je gebruik maken van Daisy. Met Daisy kun je gemakkelijk gesproken boeken en tijdschriften beluisteren.

Daisy is een afkorting van ‘Digital Accessible Information System’. Het is een internationaal erkend digitaal bestandsformaat waarmee je gesproken boeken, kranten en tijdschriften kunt laten voorlezen.

Soorten Daisyspelers

Je kunt op verschillende manieren naar Daisybestanden luisteren:

  • Tafelmodel Daisyspeler, vaak met inschuiflade voor Daisy-CD’s en ingebouwde speakers, knoppen zijn vaak groot en gekleurd.
  • Draagbare Daisyspeler, werkt op een SD-kaart of via streaming, bevat tekst-naar-spraak software zodat je verschillende bestandstypen (txt, xml, html en doc) kunt gebruiken.
  • Orion Webbox, gesproken boeken beluisteren via internet of bestanden downloaden op een SD-kaart. Lees meer over de mogelijkheden van de webbox.
  • Computer, via de website van Passend Lezen kun je een boek op de boekenplank zetten en online afspelen. Beluister het boek met de mediaspeler of download de Daisyspeler voor de computer.
  • Milestone, Daisyspeler, muziekspeler en dictafoon in één apparaat.

Met een Daisyspeler kun je gemakkelijk navigeren tussen hoofdstuk, paragraaf of zin. Bovendien kun je bladwijzers aanbrengen, waarmee je een bepaald punt kunt terugvinden. Het apparaat onthoud automatisch waar je gebleven bent.

Apps

Er zijn verschillende apps beschikbaar waarmee je gesproken boeken, kranten of tijdschriften kunt beluisteren:

  • Passend Lezen-app/Daisylezer, wanneer je lid bent van Bibliotheekservice Passend Lezen kun je via de app boeken online lezen of downloaden. Bovendien kun je je abonneren op kranten en tijdschriften.
  • Dolphin EasyReader, deze app geeft je toegang tot nationale en internationale bibliotheken. Ook kun je de nieuwsbrieven van de Oogvereniging laten voorlezen via de Easy Reader-app.

Klaar voor gebruik

Als je een hulpmiddel geleverd krijgt moet het een functionerend hulpmiddel zijn. Dit betekent dat het hulpmiddel klaar moet zijn voor gebruik, zodat je ermee aan de slag kunt. Denk hierbij aan de programmatuur die nodig is om het apparaat te laten werken, noodzakelijke updates en upgrades, installatie, instructie en nazorg. Tijdens de instructie wordt je uitgelegd hoe het hulpmiddel werkt. Zo krijg je vaak een halve dag instructie bij de aanvraag van computeraanpassingen.

Loepbril en telescooploepbril

Een loepbril is een bril met speciale lenzen die de te lezen tekst twee tot acht keer kunnen vergroten. Om met de loepbril te kunnen lezen houd je het boek dat je wilt lezen dichtbij je gezicht.

Telescooploepbrillen zijn brillen waarop kleine telescoopjes zijn geplaatst. De telescopen/”verrekijkers’’ zorgen voor de vergroting. De vergroting op de telescoopbril zorgt ervoor dat je op een grotere afstand de tekst nog goed kan lezen in vergelijking tot de loepbril.

Welke bril het meest geschikt voor je is hangt af van de aard van de oogaandoening, de restvisus en de activiteiten waarvoor je de bril wilt gebruiken. Het aanmeten van loep- en telescooploepbrillen is altijd maatwerk. Je kunt daarvoor terecht bij een lowvisionspecialist. In de meeste gevallen worden deze brillen vergoed. De lowvisionspecialist verzorgt de vergoedingsaanvraag bij de verzekering.

Slimme bril

Met een slimme bril kun je, met behulp van een kleine camera, gedrukte tekst laten voorlezen. Denk aan brieven, straatnaambordjes en teksten op verpakkingen. Sommige slimme brillen kunnen zelfs gezichten herkennen en barcodes in de supermarkt ontcijferen.

Vergroting, spraak en braille op PC en laptop

Als je slechtziend of blind bent kun je het scherm van je PC of laptop vaak niet of niet goed meer lezen. Daarom is er software voor vergroting of het omzetten van tekst in braille en/of spraak.

Voor een deel zitten opties voor toegankelijkheid ingebouwd in het besturingssysteem, zoals Windows of iOS, maar er is ook aparte schermleessoftware.

een brede witte hanglamp brandt boven een lange tafel

Verlichting

Goede verlichting ondersteunt het zien in algemene zin. Je kunt dus niet zonder goede verlichting. Welke verlichting, in welke sterkte het beste werkt, hangt van meerdere dingen af, waaronder natuurlijk de aard van je oogaandoening.

Bepalend is ook waarvoor je de verlichting nodig hebt. Gaat het om algemene verlichting om je veilig te kunnen bewegen in een ruimte thuis of op het werk? Of wil je specifieke taken beter kunnen uitvoeren zoals lezen, werken op je computer, of koken? Al naar gelang de functie spreken we van algemene of van taakverlichting.

Tips

  1. Voor álle verlichting geldt: hoe kleiner de lichtbron, hoe meer last je ervan kunt hebben. Een klein lampje met dezelfde lichtopbrengst als bijvoorbeeld een TL-buis, is vele malen helderder en dus meer verblindend. Bovendien geeft dit eerder slagschaduw binnen de lichtbundel waardoor je snel in je eigen schaduw werkt. Een goede lichtbron voor taak- of algemene verlichting heeft daarom flinke afmetingen.
  2. Lampen waarvan de lichtbron niet is of kan worden afgeschermd, zijn ongeschikt. TL-verlichting zonder afscherming met tussenschotjes is bijvoorbeeld enorm vermoeiend voor je ogen. Ook bij wandlampen aan de muur moet de lichtbron altijd zijn afgeschermd of naar boven gericht.
  3. Een taaklamp moet verstelbaar zijn en liefst ook een flexibele arm hebben. Dan kun je de lamp zo richten dat het licht altijd van je af schijnt.
  4. Combineer goede taakverlichting altijd met goede achtergrondverlichting. De achtergrondverlichting zorgt ervoor dat het gebied rond de taaklamp gelijkmatig wordt verlicht. Zo vermijd je slagschaduw en voorkom je dat je oog zich moet aanpassen aan grote overgangen. Je profiteert dan optimaal van het taaklicht. Vuistregel hierbij: het taaklicht mag niet meer dan drie keer zo helder zijn dan het licht in de directe omgeving.
  5. Zorg, behalve voor goede verlichting, ook voor een goed contrast. Dat is essentieel om beter te zien. Lezen of computeren gaat bijvoorbeeld makkelijker als er veel contrast is tussen de letter en de achtergrond. Dat kan een donkere letter zijn op een lichte achtergrond of omgekeerd. Contrast helpt ook om voorwerpen beter te herkennen. Een licht kopje op een donkere tafel bijvoorbeeld.

Kiezen van goede verlichting

Op de inloopspreekuren van Koninklijke Visio of Bartiméus kun je eenvoudige voorbeelden van taakverlichting zien en uitproberen. Dat helpt om in een (web-)winkel betere keuzes te maken.

Je kunt ook een verlichtingsonderzoek aanvragen bij Visio of Bartiméus. Experts bekijken dan onder andere bij hoeveel licht je optimaal ziet en of je hinder hebt van teveel licht. Je krijgt een advies op maat.

Beluister onze podcast over verlichting

Vergoeding van hulpmiddelen

Hulpmiddelen voor mensen met een visuele beperking kunnen worden vergoed door de gemeente, de zorgverzekeraar en het UWV.

Hulpmiddelen in en om het huis

De gemeente vergoedt vooral hulpmiddelen en voorzieningen voor in en om het huis. Denk aan speciale zonwering of aangepaste verlichting. Ook voor hulp bij het huishouden en vervoersvoorzieningen kun je bij de gemeente terecht. De hulpmiddelen en voorzieningen worden verstrekt vanuit de Wmo (Wet maatschappelijke ondersteuning). Een aanvraag doe je bij het Wmo-loket van je gemeente.

Voor het dagelijks leven

Bij je zorgverzekeraar kun je terecht voor je hulpmiddel(en) voor het dagelijks leven. Denk aan een beeldschermloep, schermleessoftware, een geleidehond of een taststok. U kunt het hulpmiddel zelf aanvragen bij uw zorgverzekeraar, maar je kunt je hierbij ook laten ondersteunen door de leverancier of door Bartiméus of Koninklijke Visio. Meestal moet je met je aanvraag medische gegevens meesturen.

Hulpmiddelen vallen onder het eigen risico. Als je een hulpmiddel in bruikleen krijgt, hoef je daarvoor niet het eigen risico te betalen. Bruikleen betekent dat je het hulpmiddel leent van je zorgverzekeraar. Het eigen risico is wel van toepassing als je het hulpmiddel in eigendom krijgt. Vraag dus bij je zorgverzekeraar of het om bruikleen of eigendom gaat.

Voor school, studie en werk

Het UWV verstrekt hulpmiddelen en voorzieningen voor school, studie en werk. Denk aan schermleessoftware, een loep of een vervoersvoorziening om van en naar het werk te reizen. Val je onder de Participatiewet, dan kun je terecht bij je gemeente.

Wat wordt niet vergoed?

  • Eenvoudige hulpmiddelen voor het lezen en schrijven. Denk hierbij aan eenvoudige hand- en standloepen en aan leeslinialen
  • Telefoons met vergroting en/of spraak (smartphones) die je in een gewone winkel kunt kopen en die niet gezien worden als hulpmiddelen
  • Eenvoudige hulpmiddelen voor thuis zoals aangepaste kookwekkers, maatbekers en thermometers

Voorleesapps

Apps op de smartphone bieden mogelijkheden om gedrukte tekst en teksten als huisnummers en straatnaambordjes voor te lezen. Er zijn verschillende goede apps beschikbaar.

De Ooglijn

Zit je met een vraag?

De medewerkers van de Ooglijn staan elke werkdag van 09:00 tot 15:30 voor je klaar.

030 29 45 444

Of stel je vraag via: