Programmamanager Jiska Riphagen neemt afscheid van Kennis Over Zien

Als ze begint is Jiska niet direct overtuigd van de meerwaarde van de inzet van ervaringsdeskundigen: ‘Betrek ervaringsdeskundigen, kregen we als opdracht mee. Maar ik dacht: ik wil gewoon een team mensen om me heen die super veel verstand hebben van de effectiviteit van de zorg en hoe je die effectiviteit wetenschappelijk kan onderzoeken. Toen volgde ik de cursus van PGOsupport en daar had ik meteen al een heel leuk gesprek met een ervaringsdeskundige. Ik realiseerde me dat dit de mensen zijn waarvoor we aan de slag gaan. Het werk zou best eens beter kunnen worden als we samen optrekken. En toen zijn we dat ook gewoon gaan doen.’

Inleven

Ze vertelt hoe dat direct ook al mooie bijdragen opleverde, bijvoorbeeld in de selectie van onderzoeksvoorstellen. ‘Dan hadden we bijvoorbeeld vijftien onderzoeksvoorstellen liggen waar we uit moesten kiezen. In je hoofd maak je dan ergens al een selectie, waarbij sommige voorstellen al afvielen. Ervaringsdeskundigen zagen dan soms juist in die voorstellen veel meer potentie voor dingen waar zij ook echt iets mee kunnen. Daar wisten ze ons dan van te overtuigen. Hun betrokkenheid heeft me daardoor ook echt geholpen om me in te leven in het leven met een visuele beperking.’

Kennisagenda’s

Jiska is ook betrokken bij de Kennisagenda’s waar ongeveer een jaar geleden een start mee is gemaakt. ‘De programma’s draaiden inmiddels bijna twee jaar en we wilden meer focus aanbrengen. Ik zag dat andere kennisorganisaties werkten met een agenda. Door thema’s uit te kiezen en te bepalen wat je dan precies wilt gaan doen en waarom juist dat, zorg je voor meer richting in je programma.

We gingen als eerste aan de slag met het onderwerp Ouderen. In de werkgroep zat een ervaringsdeskundige en die stelde voor om een vragenlijst uit te zetten bij de Oogvereniging en de MaculaVereniging om te kijken wat ouderen met een visuele beperking zelf belangrijk vinden. Hij zei: Ik kan natuurlijk uit m’n eigen ervaring spreken en ik heb heus wel ideeën, maar moeten we het niet breder uitvragen? Dat uitvragen is ontzettend waardevol geweest. Het mooie is dat de ervaringsdeskundige de eerste aanzet voor de vragenlijst maakte en meedacht over hoe de vragen het beste aansloten bij de ouderen. Samen leidden we vervolgens het gesprek in een focusgroep. Hij kon daarin het gesprek goed opstarten door te beginnen met een eigen voorbeeld. Daardoor konden anderen makkelijker volgen met hun eigen voorbeeld. Op zo’n moment is de ervaringsdeskundige ook een soort breekijzer. Al met al was het een mooie combinatie.’

Gewoon beter

De input van de ervaringsdeskundigen maakt wat Jiska betreft de programma’s gewoon beter. En als professional leerde ze er zelf ook enorm veel van. Naast de inhoudelijke bijdrage is er ook veel verbeterd als het gaat om toegankelijkheid in de brede zin van het woord. Jiska: ‘Ik kreeg wel eens een tekst terug met de opmerking Ik kan dit het niet lezen, dus ik kan er ook niets van vinden. Op zo’n moment besef je dat je je huiswerk beter moet doen. Ik vind dus ook dat ervaringsdeskundigen zoiets gewoon moeten aangeven. Wat mij betreft mag dat soms nog wat steviger: ‘Hier ben ik van en dit heb ik nodig om mijn inbreng te kunnen doen’. En als wij als professionals echt willen dat ervaringsdeskundigen meedoen, dan hebben wij gewoon de plicht om toegankelijkheid op orde te hebben.’

Training

De inzet van ervaringsdeskundigen binnen Kennis over Zien heeft met de pool van de Oogvereniging een stevigere basis gekregen. Jiska: ‘Ik vind het een meerwaarde hebben dat ervaringsdeskundigen getraind zijn. Daarnaast is het goed dat ze terug kunnen vallen op de Oogvereniging en dat er inmiddels veel meer duidelijkheid is over trainingen en vergoedingen. Als mogelijkheid voor doorontwikkeling zou het misschien nog wel mooi zijn als je nog meer weet over de profielen van mensen; dat je aan kunt geven dat je op zoek bent naar iemand met een bepaalde interesse of achtergrond.’

Gewoon doen

Professionals die nog aarzelen over de inzet van ervaringsdeskundigen geeft ze nog graag het volgende mee: ‘Ga het gewoon doen. Doordat je ervaringsdeskundigen betrekt bij de thema’s dwing je jezelf om de dingen te doen die heel relevant zijn. Dat zie je misschien niet in eerste instantie, maar door eraan te beginnen wordt het resultaat echt anders.’ En voor professionals die bang zijn voor een verkeerde match heeft ze nog een tip: ‘Bedenk dat dit ook kan gebeuren met collega’s in je projectteam. Als je ervaringsdeskundigen als volwaardige partner leert zien dan hoef je ook niet bang te zijn om feedback te geven. Die tip gaat natuurlijk ook op voor de ervaringsdeskundigen zelf, dat gaat twee kanten op.’

Veel geleerd

Jiska denkt terug aan de mensen met wie ze heeft samengewerkt de afgelopen jaren: ‘Ik heb veel geleerd van de ervaringsdeskundigen en daar wil ik ze oprecht voor bedanken. De humor en veerkracht om om te gaan met alles wat zij tegenkomen. Hoe open mensen waren over hun eigen leven. Die eerlijkheid is gewoon goud waard!’

Kennis Over Zien

Meer lezen over Kennis over Zien? Hou dan het Kennisplatform Kennis over Zien in de gaten. Hierop verschijnt steeds meer informatie over de praktische toepasbaarheid van alle kennis die in de programma’s wordt ontwikkeld.