Middagsessies ronde 1

Artificial Intelligence bij opsporing van Glaucoom

Door: dr. Hans Lemij, oogarts Oogziekenhuis Rotterdam

Glaucoom is wereldwijd een belangrijke oorzaak van onherstelbare slechtziendheid en blindheid. De soms ernstige schade aan het gezichtsvermogen had in de meeste gevallen voorkomen kunnen worden als de ziekte eerder was ontdekt. Vroege opsporing is echter tot nog toe erg arbeidsintensief, tijdrovend en kostbaar gebleken, waardoor bevolkingsonderzoek nooit goed van de grond is gekomen. De komst van kunstmatige intelligentie (Artificial Intelligence, AI) zou kosteneffectief bevolkingsonderzoek naar glaucoom wellicht mogelijk kunnen maken. Wat is momenteel de stand van zaken?

Chipimplantaat bij droge leeftijdsgebonden maculadegeneratie

Door: dr. Koen van Overdam, netvlieschirurg, Het Oogziekenhuis Rotterdam

Bij droge leeftijdsgebonden maculadegeneratie (LMD) treedt er geleidelijke uitval van de fotoreceptoren in het midden van het netvlies (de gele vlek of macula) op, waardoor het gezichtsvermogen sterk achteruitgaat en er problemen ontstaan met bijvoorbeeld lezen, autorijden en het herkennen van gezichten. In juli 2022 werd in het rechter oog van een 74-jarige man een operatie verricht, waarbij een kleine draadloze chip (2×2 mm, 378 pixels) onder de macula werd geplaatst. Na de operatie kreeg de patiënt een speciale bril aangemeten. Op de bril zit een minicamera die beelden van de omgeving vastlegt. Deze beelden worden via een pocketprocessor omgezet naar infrarood licht dat vervolgens via de bril op de chip wordt geprojecteerd. De chip geeft hierbij elektrische prikkels af aan nog werkende zenuwcellen in het netvlies, die het via de oogzenuw doorsturen naar de hersenen. Om de bril zo optimaal mogelijk te kunnen gebruiken, volgde voor de patiënt een intensieve training. Voorlopige resultaten geven aan dat met dit systeem het gezichtsvermogen zodanig kan verbeteren dat weer letters en woorden zouden kunnen worden herkend.

De nieuwste ontwikkelingen in multifocale choroïditis

Door: Evianne de Groot, AIOS Oogheelkunde in het UMCU

Multifocale choroïditis is een zeldzame vorm van een oogontsteking. Bij deze ontstekingsziekte ontstaan littekens en soms vaatnieuwvormingen in het netvlies. Patiënten met MFC zijn vaak  relatief jonge vrouwen met hoge bijziendheid. Tot op heden is er nog weinig bekend over de ontstaanswijze en optimale behandeling van MFC.

Tijdens deze lezing delen we graag met u de uitkomsten van recente onderzoeken. Er zal onder andere gesproken worden over de verschillende behandelopties, risicofactoren voor een ernstiger ziektebeloop en over de invloed van de ziekte op de kwaliteit van leven. Tot slot zal er voorzichtig worden gefilosofeerd over de mogelijke ontstaanswijze van MFC.

Zit bijziendheid in je genen? De laatste stand van zaken

Door: dr Caroline Klaver, oogarts Erasmus MC

Nu er steeds meer kinderen en volwassen zijn met bijziendheid (myopie) wordt er gelukkig ook steeds meer onderzoek gedaan. De onderzoeken richten zich onder andere op de meest effectieve behandelmethodes en steeds vaker wordt er ook genetisch onderzoek gedaan. Genetica onderzoeken zijn belangrijk omdat ze de meeste effectieve behandeling kunnen bepalen. In Nederland mogen we trots zijn dat er heel veel baanbrekend onderzoek naar bijziendheid en genetica wordt gedaan door het Erasmus MC. Dat onderzoek vindt plaats onder leiding van Prof. Dr. Caroline Klaver. We zijn dan ook vereerd dat zij met ons de laatste nationale en internationale ontwikkeling komt delen op het gebied van genetisch onderzoek naar bijziendheid.

Hoornvlies workshop: Crosslinking, een behandeling voor keratoconus en bijziendheid?

Door: dr. J. Brekelmans (oogarts Eyescan) & Demi Vogels (promovendus MUMC)

Crosslinking betreft het maken van nieuwe verbindingen om een structuur steviger te maken. Dat gebeurt overal om ons heen en wordt ook toegepast als behandeling in de oogheelkunde. In dit praatje nemen we u mee in de laatste ontwikkelingen op dit gebied en proberen we vooruit te blikken naar de toekomst.

Keratoconus is een aandoening die ruim 1 op de 400 Nederlanders treft, waarbij het hoornvlies vervormt en de patient slecht gaat zien. Versteviging van het hoornvlies door crosslinking kan deze achteruitgang stoppen en heeft al veel patiënten kunnen helpen. In het eerste deel van dit praatje laten we de stand van zaken zien wat betreft crosslinking in de behandeling van keratoconus.

In het tweede deel kijken we naar een nieuwe toepassing van crosslinking: in de behandeling van myopie (bijziendheid). Bij hoge myopie, dit wil zeggen een afwijking van -6 of hoger, wordt het oog zo lang dat dit kan leiden tot ernstige slechtziendheid, of zelfs blindheid. Ondanks dat myopie een wereldwijd groeiend probleem is, is er nog steeds geen behandeling voor. Een nieuwe strategie is om het verzwakte deel van het oog, het oogwit, met crosslinking te verstevigen. Dit is een behandeling die nog in de ontwikkelingsfase staat, waar we u graag over bijpraten.

Eenvoudig(er) gezegd: de complexiteit van genetica bij retinitis pigmentosa

Door: dr. Susanne Roosing, moleculair geneticus Radboud UMC

In mijn presentatie neem ik je mee in dmoleculair geneticus in het Radboud UMCe huidige mogelijkheden in het onderzoeken van DNA, dat de genetische code bevat die ieder persoon uniek maakt. Ook zit de genetische oorzaak van erfelijke netvliesaandoeningen zoals retinitis pigmentosa verborgen in het DNA. Voor 60-70% van de mensen met een netvliesaandoening kunnen we de genetische verklaring vinden. Voor mensen waarbij nog geen genetische verklaring gevonden kon worden analyseren we het DNA met de nieuwste en beste technieken die eigenlijk niet meer beter kunnen worden, maar of het daarmee eenvoudiger wordt…?

Sporten met één oog, diepte zien en veiligheid

Door: Vereniging OOG in OOG

Vereniging OOG in OOG organiseert deze workshop samen met Wilbert van Dorresteijn. Hij is Ambulant Onderwijskundig Begeleider (L.O) bij Koninklijke Visio en tevens medewerker Visio-helpdesk Bewegen en Sport.

Wilbert wil tijdens de workshop in gesprek gaan met de deelnemers over het sporten met één oog en laten zien wat er allemaal mogelijk is. Waar kun je rekening mee houden? En waar kun jij of jouw sportinstructeur terecht met vragen over sporten met bijvoorbeeld een oogprothese.

We denken graag in mogelijkheden en uitdagingen. Jij ook? Kom dan naar deze workshop en deel je vragen en ervaringen met de anderen.

Een fijn leven ondanks dat je minder hoort en ziet

Door: Anna van Daalen, specialist ouderengeneeskunde LUMC

Je hoort mensen wel eens zeggen: ‘men wil wel oud worden maar niet oud zijn’ of ‘ouderdom komt met gebreken’. Dus hoe zorg je ervoor, dat je kwaliteit van leven blijft behouden, als je ouder en kwetsbaarder wordt en je tegen beperkingen aanloopt van minder horen en minder zien? In deze lezing hoor je hoe je als oudere van de regen in de drup kan komen, door een kleine gebeurtenis die een cascade van ellende kan veroorzaken.  En ook, hoe je er dan weer bovenop kan komen en kwaliteit van leven behoudt. Deze lezing is ook geschikt  voor mantelzorgers van ouderen, om tips en handvatten te krijgen, om mee te denken hoe de kwaliteit van leven van een oudere verbeterd kan worden.