Veilige routes en oversteekplaatsen

Zebrapaden

In veel gemeenten verdwijnen zebrapaden vanuit het argument dat veel weggebruikers niet altijd stoppen voor voetgangers, ondanks het feit dat voorrang voor voetgangers bij een zebrapad duidelijk in onze verkeersregels staat en op verschillende plaatsen snelheid remmende maatregelen zoals drempels zijn aangebracht. De op de weg aangegeven markeringen om een oversteekpunt aan te duiden, zoals kanalisatiestrepen (stippellijnen), zijn niet altijd duidelijk zichtbaar en hun betekenis is niet bij iedereen bekend. Dit heeft gevaarlijke situaties tot gevolg.

Voor mensen met verminderd zicht is het zebrapad nog steeds een belangrijke plek om veilig over te steken, gezien het zebrapad een duidelijk herkenningspunt biedt voor bijvoorbeeld stok- en geleidehondengebruikers.

De Oogvereniging is van mening dat:

• beleid van gemeenten om zebrapaden te verwijderen moet worden herzien
• bij oversteekplaatsen van en naar tram- en bushaltes altijd een zebrapad aangelegd dient te zijn
• zebrapaden een voor iedereen herkenbare en daarmee relatief veilige oversteekplaats moeten zijn
• stoppen voor zebrapaden moet worden gehandhaafd
• zebrapaden moeten worden voorzien van verkeer remmende maatregelen
• zebrapaden moeten worden doorgetrokken tot over het (vrijliggende) fietspad

Gedeelde ruimte (shared space)

In steeds meer dorpen en steden doet Shared Space zijn intrede. Het is een nieuwe manier van kijken naar de inrichting van de openbare ruimte. ‘Elkaar de ruimte geven’ en een minder strikte scheiding van verkeersstromen kenmerken Shared Space. Dat kan voordelen bieden, maar kent ook risico’s. Bijvoorbeeld voor mensen met een visuele en/of auditieve beperking. De Oogvereniging is onderdeel van het samenwerkingsverband Kennis Over Zien. In november 2024 publiceerde Kennis Over Zien een standpunt over wanneer Shared Space wel of niet een verstandige keuze is.  Lees het standpunt op de website van Kennis Over Zien.

Stoplichten

Voor mensen met een visuele beperking is de akoestische signalering, beter bekend als de rateltikker, bij een verkeerslicht noodzakelijk. Zo weet je waar de oversteekplaats is. Maar ook: ‘Kan ik al oversteken?’ Want het tempo van het tikken maakt duidelijk of het licht op groen of rood staat. Zo op het eerste gezicht een eenvoudig systeem waar weinig discussie over bestaat. Toch blijkt de praktijk weerbarstig. De aanpak van wegbeheerders kan per locatie sterk verschillen. Dat geeft onduidelijkheid bij gebruikers en roept zelfs het gevoel van onveiligheid op. Of om een snelle doorstroom van het verkeer mogelijk te maken, verwijderen gemeenten op verschillende plaatsen de verkeerslichten.

‘s Avonds en in het weekend worden stoplichten en rateltikkers steeds vaker uitgeschakeld vanwege een geringer verkeersaanbod en geluidsoverlast van de rateltikkers voor omwonenden. (Werkende) stoplichten met rateltikkers zijn voor mensen met een visuele beperking echter heel belangrijk om veilig over te kunnen steken. Het is niet noodzakelijk om de stoplichten uit te schakelen of te verwijderen. De geluidsinstellingen kunnen worden aangepast aan de geluidsfrequentie van het verkeer en met bewegingscensoren kan het systeem automatisch ingeschakeld worden als er een voetganger of een fietser aankomt.

De Oogvereniging vindt dat geregelde oversteekplaatsen met akoestische signalering de veiligste oversteekmogelijkheid voor mensen met een (visuele) beperking zijn.

Fietsroutes

Voor mensen die door verminderd zicht niet meer mogen autorijden, is de fiets een goed alternatief. De onduidelijkheid van de fietsinfrastructuur zorgt echter voor onnodige, eenzijdige ongevallen. Door de beperkte ruimte die in veel steden aanwezig is voor fietsers en de opkomst van de elektrische fiets wordt het belang van duidelijke infrastructuur steeds groter. Tussen steden en dorpen ontstaat wel steeds vaker een duidelijke fietsroute.

De Oogvereniging vindt dat:

• de zichtbaarheid van de fietsinfrastructuur moet worden verbeterd door duidelijke belijning en markering van fietsstroken en fietspaden, zowel binnen als buiten de bebouwde kom
• de richtlijnen over belijning van fietspaden buiten de bebouwde kom moeten worden opgevolgd
• alle (overbodige) paaltjes en betonbanden van fietsroutes moeten worden verwijderd

Elektrische auto’s, brommers en fietsen

De toename van het aantal elektrische voertuigen is een goede ontwikkeling, gekeken naar duurzaamheid. Een keerzijde aan deze ontwikkeling is de slechte hoorbaarheid van deze voertuigen, wat voor veel gevaarlijke situaties kan zorgen. Vanaf juli 2019 zijn in Europa elektrische en hybride auto’s die nieuw op de markt komen verplicht uitgerust met een Acoustic Vehicle Alerting Systems (AVAS) waardoor de auto ook bij lagere snelheden hoorbaar is. Na 2 jaar is dit systeem voor alle elektrische en hybride auto’s verplicht. Dit systeem kan echter door de automobilist worden uitgeschakeld en geldt niet voor elektrische scooters en fietsers.

De Oogvereniging vindt dat alle elektrische voertuigen –dus ook fietsen, brommers en scooters- verplicht geluid moeten maken bij snelheden onder de 50 km/u.

Obstakels op straat

Elke gemeente heeft eigen gemeentelijke wetten en regels die zijn opgenomen in de Algemene Plaatselijke Verordening (APV). Hierin staan regels voor bijvoorbeeld parkeren, het stallen van fietsen, terrassen, reclame-uitingen, uitstallingen en bouwwerkzaamheden. Deze regels verschillen per gemeente, maar zijn er altijd op gericht de veiligheid en leefbaarheid zo groot mogelijk te houden.

Voldoende doorloopruimte bij obstakels

Het uitgangspunt bij meubilair of borden op de stoep is dat voetgangers met of zonder hulpmiddel, rolstoelers en mensen met een kinderwagen voldoende loopruimte overhouden en geen gebruik hoeven te maken van de rijweg. Terrassen en reclameborden op stoepen zijn dus vaak toegestaan, mits er voldoende doorloopruimte is. Als u last hebt van terrasmeubilair en reclameborden op de looproute dan kunt u dit aankaarten bij de gemeente. De gemeente gaat dan na of de ondernemer in kwestie zich aan de regels houdt.

App

Klachten over de buitenomgeving kun je bij de gemeente ook melden via een speciaal hiervoor ontwikkelde gratis app: de BuitenBeter-app. Voordeel van deze app is dat je het probleem via de smartphone meteen op de plek en het moment waarop je dit signaleert kunt melden. Denk daarbij niet alleen aan terrasmeubilair dat je route verspert, maar ook aan zwerfvuil, niet werkende lantaarnpalen, losliggende stoeptegels en ontoegankelijke verkeerssituaties. Je kunt de Buiten Beter-app downloaden via de site van BuitenBeter en via de App Store van Apple en de Play Store van Android.

In het kort

Met de toenemende vergrijzing en daarmee het aantal kwetsbare verkeersdeelnemers, groeit de behoefte aan duidelijke structuur in het drukke verkeer. Vooral kwetsbare verkeersdeelnemers hebben baat bij duidelijke en herkenbare structuren in verkeerssituaties, zoals zebrapaden, gescheiden verkeersstromen voor voetgangers, fietsers en gemotoriseerd verkeer, evenals verkeerslichten met rateltikkers en een trilsignaal. Doorstroming van het verkeer is belangrijk maar de daarvoor gekozen oplossingen mogen niet ten koste gaan van verkeersdeelnemers die toch al een tandje bij moeten zetten om mee te kunnen doen.